GiangBLOG: So sánh giữa chuẩn mực kế toán Quốc tế và chuẩn mực kế toán Việt nam về TSCĐ thuê tài chính

Phần lớn quy định hiện hành về TSCĐ thuê tài chính ở Việt nam tương thích với nội dung của chuẩn mực kế toán quốc tế và có sự tiếp thu từ chuẩn mực kế toán quốc tế để ngày càng hoàn thiện.

Hầu hết các đơn vị đi thuê và đơn vị cho thuê đều áp dụng theo yêu cầu của chuẩn mực và đem lại thuận lợi cho các công ty tham gia vào hoạt động tài chính. Việc phân loại cho thuê là thuê hoạt động hay thuê tài chính được xác định ngay tại thời điểm khởi đầu cho thuê.

Việc kế toán của bên thuê cũng hạch toán như nhau:Tại thời điểm khởi đầu thuê tài sản, tài sản và nợ tương ứng cho việc thanh toán tiền thuê sau này được ghi nhận theo cùng một giá trị trong bảng cân đối kế toán. Các chi phí trực tiếp ban đầu liên quan đến hoạt động thuê được vốn hoá vào tài sản. Thanh toán tiền thuê bao gồm chi phí tài chính và nợ phải trả.

Bên đi thuê có trách nhiệm tính, trích khấu hao TSCĐ và chi phí sản xuất kinh doanh theo định kỳ trên cơ sở áp dụng chính sách khấu hao nhất quán với chính sách khấu hao của tài sản cùng loại thuộc sở hữu của doanh nghiệp đi thuê ( theo quy định của Chuẩn mực kế toán'Tài sản cố địnhhữu hình' và chuẩn mực kế toán' Tài sản cố định vô hình').

Chuẩn mực kế toán quốc tế đã quy định điều kiện một tài sản thoả mãn là thuê tài chính là thời hạn cho thuê chiếm phần lớn thời gian sử dụng hữu ích của tài sản. Chuẩn mực kếtoán mới ban hành ở Việt nam cũng quy định điều này.

Các thông tin trên báo cáo tài chính của bên thuê tài chính đều phải đảm bảo các chỉ tiêu: Tiền thuê phát sinh thêm được ghi nhận là danh thu trong kỳ; phải lập dự phòng luỹ kế cho các khoản phải thu khó đòi về khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu; giá trị còn lại của tài sản thuê không được đảm bảo theo tính toán củabên cho thuê; diễn giải khái quát về những thoả thuận cho thuê quan trọng. Đồng thời trên báo cáo tài chính của bên đi thuê cũng phải có các chỉ tiêu: Giá trị còn lại của tài sản là đối tượng của hợp đồng thuê tài chính tại thời thời điểm lập báo cáo; Tiền cho thuê bất thường được ghi nhận là chi phí trong kỳ; diễn giải khái quát về những thoả thuận cho thuê quan trọng.

Bên cạnh đó còn có một số khác biệt giữa hai chuẩn mực trên:

• Xét về hình thức trình bày chuẩn mực: IAS 17 trình bày các vấn đề theo các tiêu thức cụ thể có liên quan đối với từng bên thuê và bên cho thuê: khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu, Giá trị còn lại của tài sản thuê được đảm bảo; ghi nhận thuê tài sản trong báo cáo tài chính và trình bày báo cáo tài chính. Trong khi đó chuẩn mực kế toán Việt nam( chuẩn mực 06) lại trình bày mỗi vấn đề cho từng bên.


• Xét về nội dung:Chuẩn mực kế toán Việt nam quy định rằng việc phân loại tài sản thuê nên dựa vào bản chất của nghiệp vụ khôngnên dựa vào hình thức của hợp đồng trong khi đó theo chuẩn mực kế toán quốc tế việc phân loại chỉ mang tính hướng dẫn, phần lớn các tiêu thức này chỉ mang tính chất định tính vì vậy rất khó áp dụng.Việc xác định giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu cũng có sự khác nhau. Chuẩn mực kế toán Việt nam quy định khoản tiền này chiếm phần lớn giá trị hợp lý của tài sản thuê trong khi chuẩn mực kế toán quốc tế lại yêu cầu khoản thanh toán này xấp xỉ giá trị hợp lý của tài sản cho thuê.Về các chỉ tiêu được trình bày trên báo cáo tài chính ở bên đi thuê cũng có sự khác biệt. Trong IAS 17 có quy định thêm một số chỉ tiêu như: Yêu cầu đối với nhà xưởng, máy móc và thiết bị cho thuê; Số tiền thanh toán thuê lại tối thiểu trong tương lai dự tính thu được dưới hình thức cho thuê lại không thể huỷ bỏ vào ngày lập bảng cân đối kế toán.

Theo Voer